Mithat Yurdakul / ANKARA – Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), gayrimenkullerin alım-satım vergilendirilmesi, tapu harcı ve değer artışı kazancı konularında açıklayıcı broşür hazırladı. Buna göre; arazi, bina gibi gayrimenkullerin 5 yıl içerisinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazancı olarak vergilendiriliyor. Tapuda yapılan işlemden sonra, alım-satım tutarının gerçek durumu yansıtmadığı veya emlak vergisi değerinden daha düşük bir bedel üzerinden harç ödendiğinin tespit edilmesi halinde, eksik ödenen harç, yüzde 25 vergi kaybı cezası ile birlikte alıcı ve satıcıdan alınıyor.
GİB’nin broşörüne göre; arazi, bina, maden suları, madenler gibi gayrimenkullerin 5 yıl içerisinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazancı olarak değerlendiriliyor. Değer artışı kazancında istisna da uygulanıyor. Değer artışı kazancında vergilendirilecek tutar; değer artışından elde edilen toplam tutardan, elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedeli ile satış dolayısıyla oluşan giderler, vergi ve harçların düşülmesiyle bulunuyor.
Miras ev değerlenirse…
Değer kazanan gayrımenkullerde 2023 yılı için 55 bin TL, 2024 yılı için istisna tutarı 87 bin TL. Bu sınırlar içindeki kazançlar vergiden muaf tutuluyor. Miras yoluyla bedelsiz olarak geçen mal ve haklar da değer artışı kazancı olarak vergilendirilmiyor.
Cezası yüksek
Gayrimenkul devirlerindeki önemli bedellerden tapu harcı, beyan edilen gerçek devir bedeli üzerinden binde 20 oranında alıcı ve satıcıdan ayrı ayrı alınıyor. 1 milyon 600 bin TL’lik bir gayrımenkulün satışı sırasında, 32 bin TL alıcıdan, 32 bin TL satıcıdan olmak üzere toplam 64 bin lira tapu harcı kesilmesi gerekiyor. Tapuda alıcı ve satıcıların cezalı oranlarla karşılaşmamaları için, gayrimenkul devrinde gerçek alım-satım bedelini beyan etmeleri, beyan edilen bedelin gayrimenkulün emlak vergisi değerinden düşük olması durumunda, emlak vergisi değeri üzerinden harç ödemeleri önem taşıyor. Tapuda yapılan işlemden sonra, alım-satım tutarının gerçek durumu yansıtmadığı veya emlak vergisi değerinden daha düşük bir bedel üzerinden harç ödendiğinin tespit edilmesi halinde, eksik ödenen harç, yüzde 25 vergi kaybı cezası ile birlikte alıcı ve satıcıdan alınıyor. Bir gayrimenkulün alım-satım bedelinin tapuda 2 milyon lira beyan edilmesi, gerçek satışın ise 3 milyon TL üzerinden yapılması halinde, 1 milyon liralık fark üzerinden cezalı tarhiyat yapılıyor, alıcı ve satıcıdan tahsil edilen harç tutarı, 10 bin lira cezayla 50 bin liraya çıkıyor. Zamanında tahakkukta bulunmayan veya tapu harcı bedelini eksik bildirenler, bu durumu kendileri bildirmeleri halinde “pişmanlık” hükümlerinden yararlanabiliyor.
