Apple ürünlerinin tasarımları, pek çok kullanıcı tarafından beğenilmesine rağmen büyük bir kitle, Apple ekosistemindeki bazı ürün özelliklerinin çalıntı olduğunu savunuyor ve Apple’ın, ezeli düşmanı Samsung’dan bazı özellikleri birebir kopyaladığını bile iddia ediyor.
Her ne kadar bu duruma kopya, ilham veya çalıntı dense de bu tartışmanın gizli bir ismi var: Braun.
Apple’ın, pek çok ürününde Braun’un tasarımlarını kullandığı iddia ediliyor.
Apple’ın efsane tasarımcısı Jony Ive, ürünlerde kullandığı tasarım dilini oldukça etkili bir şekilde tüketicilere sunuyor. Minimal, sezgisel ve şık tasarımlar, Apple’ın ürünlerinde göze çarpan ilk unsurlar. Tabii bunda ürünleri efektif bir şekilde pazarlamanın etkisini asla inkâr edemeyiz.
Tarih boyunca pek çok sektör, birbirinden ilham aldı ve almaya da devam ediyor. Moda, teknoloji, sanat ve edebiyat gibi pek çok alanda ilham unsurunu apaçık görebiliyoruz.
En basitinden Shakespeare, Romeo ve Juliet’i yazarken pek çok yazardan ilham aldı. Veya moda sektöründe pek çok yeni moda akımı, eski akımların izinden gidebiliyor. Bu durumu düşününce tüketici elektroniğinde de firmaların birbirlerinden esinlenmesi kaçınılmaz oluyor. Ama bu durum her ne kadar basit ve masum gibi görünse de markaların birbirlerine pençelerini göstermesine sebep oluyor.
Dostluktan düşmanlığa evrilen bir ilişki: Samsung ve Apple
Hatırlarsanız, yıllar önce Apple ve Samsung arasındaki rekabeti başlatan bir dava başlamıştı ve bu davanın fitili, 2011 yılında ateşlenmişti. Apple, Samsung’un patent ihlali yaptığını öne sürerek firmaya dava açtı.
Ancak Samsung, ortada herhangi bir ihlal olmadığını öne sürerek Apple’ın tablet başına 40 dolar, telefon başına ise 30 dolar ödeme teklifini reddetti. İşler burada kızışmaya başladı.
2018 yılında sonuçlanan davada iki teknoloji firması uzlaşmaya vardı. Ancak anlaşmanın şartları açıklanmadı.
Peki bu davanın Braun ile ne ilgisi var? Hemen açıklayalım:
Firmaların rakiplerinden bazı özelliklerden ilham alabildiğine değinmiştik. Ancak Apple ve Samsung arasında işler beklenenden fazla uzamaya başlamıştı. Çünkü Apple, Samsung’un kendisinden çeşitli özellikler çaldığını savunuyordu ve bu masum bir ilham alma durumu değildi.
Hâl böyleyken gözler birbirlerini taklit eden firmalara doğru kaymaya başladı. Xiaomi, Huawei, Oppo ve daha pek çok şirketin ürünlerinde kullandıkları özellikler, rakip firmalarda da var olarak görünüyor ama makyajlanmış bir şekilde.
Apple, teknoloji dünyasında pek çok akımın öncüsü olsa da ürünlerinde Braun markasının ürünlerine benzeyen ve göze çarpan birkaç detay var. Bu detaylar hemen aşağıda:
Braun LE1 hoparlör (1959) ve Apple iMac (2009)
Almanya merkezli Braun şirketi, 1921 yılında tüketicilerin hayatını kolaylaştırmak adına çeşitli ürünler üretmeye başladı. Hoparlör, tıraş makinesi, epilasyon aleti ve daha pek çok tüketici elektroniği üreten firma, ürün tasarımı olarak Apple’ı etkilemiş durumda.
Firmanın tasarım departmanında görev alan Dieter Rams, yaklaşık 50 yıl önce “Less is more.” (az, çoktur) sloganı ile sektörde rakiplerinden farklı bir yol izledi. İzlediği bu yol ile onları etkilemeyi başardı. Pek tabii yukarıda gördüğünüz Braun’un hoparlörü ve Apple’ın 2009 yılında tanıttığı iMac bilgisayarı arasında büyük bir benzerlik var.
Braun T1000 radyo (1962) ve Apple Power Mac G5 (2003)
Braun’un 1962 yılında tüketicilere sunduğu radyo, bir radyonun sahip olabileceği en temel işlevlere sahip. Ancak üretildiği yıla göre gayet minimal ve şık görünen bu radyo, pek tabii Dieter Rams’ın elinden çıktı.
Ancak Dieter Rams, Apple’ı yıllar sonra büyük bir şekilde etkileyeceğinden habersiz bir şekilde ürün tasarım süreçlerinden sorumlu olmaya devam ediyordu.
Braun T3 cep radyosu (1963) ve Apple iPod (2001)
Apple’ın tasarım departmanında görev alan Jony Ives, açık bir şekilde Braun’un ürünlerinden yola çıkarak tasarım dili geliştirmiş. Braun’un radyosunun tanıtılmasından tam 38 sene geçtikten sonra Ives, 2001 yılında tanıtılan ve mekanik tuşlara sahip olan iPod’ta benzer bir dil kullanmış.
Aradaki yedi farkı bulmanız için kendinize gereken süreyi verin ve farkları bulduktan sonra bir sonraki benzerliğe bakalım.
Braun kızılötesi verici (1974) ve Apple iSight kamera (2003)
İçeriğimizin en başında kullandığımız görselde, solda Braun’un mekanik hesap makinesi ve sağda ilk iPhone bulunuyor. Apple’ın hesap makinesinde kullandığı yuvarlak ikonlar artık bir çağırışım değil, tamamen kopyalama olarak görülüyor. Sizin de dikkatinizi çekti, değil mi?
E Apple ve Samsung, patent davasında uzun yıllar ter döktü de neden Braun ve Apple davalık olmadı? Sebebi oldukça ilginç.
Jony Ive, Dieter Rams’e yoğun bir hayranlık besliyordu.
Teknoloji sektöründe rekabetin ve gizli düşmanlıkların var olduğunu biliyorduk da hayranlık duymak ve bunu açık bir şekilde belli etmek, bize biraz yabancı geliyor desek yanlış olmaz. Çünkü Jony Ive, Dieter Rams’e büyük bir hayranlık ve saygı duyduğunu ona açıkça ifade etmiş ve bununla kalmayıp, yukarıda gördüğünüz üzere tasarımlarında da bunu belli etmiş.
Dieter Rams, bu duruma kayıtsız kalmadı ve 2011 yılında The Telegraph gazetesine bir röportaj verdi. Bu röportajda Rams, Jony Ive’ın sözlerini ve hayranlığını bir iltifat olarak aldığını ve onun başarılarını takdir ettiğini dile getirdi. Ayrıca Ive’ın Apple için çalışması, Rams için büyük bir jest olmuş. Röportajın tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
Hatta Braun, resmî web sitesinde bununla ilgili bir ibare eklemiş durumda.
Braun resmî web sitesinde tasarımcıları hakkında hazırladığı sayfaya baktığımızda, Apple’ın iPod’u bize göz kırpıyor. Birbirlerine iki aşık gibi yaptıkları jestlerin ardı arkası kesilmezken, akıllara Samsung ve Apple’ın dostluktan düşmanlığa evrilen ilişkisi geliyor.
Sektörlerde her ne kadar rekabet odaklı ilişkiler olsa da, böyle dikkat çekici ve tatlı hareketlerin varlığı insanı mutlu etmiyor değil. Apple ve Braun arasındaki bu durum hakkında siz ne düşünüyorsunuz?
Yetmez mi? Apple ilgili şu içeriklerimize göz atabilirsiniz:
